28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

Στις τρεις τα ξημερώματα της Δευτέρας, 28 Οκτωβρίου του 1940, για τους Ιταλούς η δεκάτη ογδόη επέτειος από την φασιστική «πορεία προς τη Ρώμη», που έφερε, το 1922, τον Μουσολίνι στην εξουσία, ο Ιταλός πρεσβευτής στην Αθήνα Γκράτσι, επισκέπτεται, στην οικία του, τον πρωθυπουργό της Χώρας, Ιωάννη Μεταξά και του επιδίδει τελεσίγραφο με το οποίο ζητούσε, εντός τριών ωρών, την ελεύθερη διέλευση και στάθμευση των ιταλικών στρατευμάτων στην Ελλάδα. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, μπροστά σ' αυτήν την πρόκληση δεν έχει τίποτα άλλο να πει από το « Πόλεμος λοιπόν ». Και απευθύνει διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό. Αρχίζει έτσι η ιταλική επίθεση κατά της Ελλάδας, στο αλβανικό μέτωπο, την ώρα που ο λαός διαδηλώνοντας στους δρόμους της Αθήνας κατά της Ιταλίας, τρέχει με ενθουσιασμό να καταταγεί και να πολεμήσει στο μέτωπο.

Ο Μουσολίνι ονειρευόταν μια εύκολη θριαμβευτική πορεία προς την Αθήνα. Η επίλεκτη μεραρχία αλπινιστών Γιούλια, αφού εισχώρησε αιφνιδιαστικά με τα άρματά της στο ελληνικό έδαφος, υπέστη συντριβή στη μάχη του Μετσόβου και υποχώρησε άτακτα. Στις 22 Νοεμβρίου ο ελληνικός στρατός κατέλαβε την Κορυτσά, τρίτη πόλη της Αλβανίας, που την υπεράσπιζαν 6 ιταλικές μεραρχίες με 72.000 άνδρες.

Οι αναγγελίες των νικών διαδέχονται η μια την άλλη. Τα δάση της Πίνδου γεμίζουν από Ιταλούς νεκρούς. Μετά την Κορυτσά ακολουθούν οι καταλήψεις της Μοσχόπολης, του Πόγραδετς, της Πρεμετής, των Αγίων Σαράντα, του Δελβίνου και του Αργυροκάστρου για να ολοκληρωθούν με την κατάληψη της ηρωικής Χειμάρας και της Κλεισούρας. Οι καμπάνες χτυπούνε χαρμόσυνα ανεβάζοντας κατακόρυφα το ηθικό του λαού και του ανδρειωμένου στρατού μας. Η υποδουλωμένη μέχρι τότε Ευρώπη παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα την μικρή Ελλάδα που τολμά να αντιταχθεί με το μικρό της ανάστημα και την μεγάλη καρδιά, αλλά και με την αυτοπεποίθηση την οποία γεννά η ιδέα της τιμής και της Ελευθερίας στη πολεμόχαρη βία του Ιταλικού φασισμού. Σύσσωμος ο παγκόσμιος τύπος ασχολείται με τα Ελληνικά κατορθώματα και παρομοιάζει τους αγώνες της Ελλάδας κατά του Μουσολίνι με τον αγώνα του Λεωνίδα των Θερμοπυλών κατά του Ξέρξη.

Τα ανδραγαθήματα των Ελλήνων ηρώων δεν περιορίζονται μόνο στη στεριά. Τα υποβρύχια Αδρίας, Παπανικολής, Λάμπρος Κατσώνης, Πρωτέας, Τρίτωνας και ο εμπορικός στόλος εκδικούνται περίλαμπρα τον εγκληματικό τορπιλισμό της «Έλλης». Στο έργο τους αυτό βοηθά και η γενναία αεροπορία μας με τις επιτυχείς αναγνωρίσεις και τους βομβαρδισμούς. Σπουδαία και η συμβολή του άμαχου πληθυσμού και ιδίως ο άξιος κάθε έξαρσης υπέροχος ηρωισμός των γυναικών της Πίνδου, οι οποίες αψηφώντας κάθε κίνδυνο και κόπο μεταφέρουν πολεμοφόδια, τροφές και νερό σε μέρη δύσβατα συντελώντας έτσι με την αυτοθυσία τους στην επιτυχή δράση του Εθνικού στρατού. Ο Χίτλερ, βλέποντας ότι οι Ιταλοί παρά τον τελειότερο εξοπλισμό και τις μεγαλύτερες δυνάμεις τους δεν μπορούσαν να κατακτήσουν την Ελλάδα, αποφάσισε να επέμβει ο ίδιος τον Απρίλιο του 1941. Ο στρατός μας, που υπερασπιζόταν το Ρούπελ και τα άλλα οχυρά στα σύνορα με τη Βουλγαρία, αγωνίστηκε ηρωικά. Η Ελλάδα όμως δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα και τους δυο επιδρομείς. Οι Γερμανοί, για να την κατακτήσουν, αναγκάστηκαν να θυσιάσουν διαλεχτά τμήματα του στρατού τους. Ο ηρωικός αγώνας του ελληνικού στρατού, εκτός από τις μεγάλες απώλειες που προκάλεσε στον Άξονα, ανάγκασε τη Γερμανία να καθυστερήσει την επίθεση της εναντίον της Ρωσίας. Αυτή η καθυστέρηση συνέβαλε στην τελική ήττα των Γερμανών, οι οποίοι, εκτός από την αντίσταση των Ρώσων, είχαν να αντιμετωπίσουν και τον ανυπόφορο ρωσικό χειμώνα.

Ήταν 6 Απριλίου του 1941 όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Αθήνα. Ακολουθεί η μάχη της Κρήτης. Οι λεοντόκαρδοι Κρήτες με την απαράμιλλη αγωνιστικότητα τους αντιστάθηκαν γενναία στην γερμανική βαρβαρότητα, κατορθώνοντας έτσι να καθυστερήσουν τις πολεμικές επιχειρήσεις του γερμανικού αρχηγείου. Μετά την κατάληψη της Κρήτης, που στοίχισε πανάκριβα στους Γερμανούς, η Ελλάδα έζησε τριπλή κατοχή: των Βουλγάρων στην Ανατολική Μακεδονία και στη Θράκη, εκτός του νομού Έβρου, και των Γερμανοϊταλών στην υπόλοιπη χώρα. Μάλιστα, οι Βούλγαροι προσάρτησαν τα εδάφη αυτά στο κράτος τους. Η κατοχή της χώρας, που το χειμώνα έγινε μαρτυρική με το θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων από την πείνα, ώθησε πολλούς Έλληνες να οργανωθούν στην αντίσταση και να έρθουν σε επαφή με τις συμμαχικές στρατιωτικές αρχές της Μέσης Ανατολής. Υπήρξαν όμως και μεμονωμένες ηρωικές πράξεις που έδωσαν το απαιτούμενο θάρρος στους κατακτημένους. Στις 31 Μαΐου 1941, λίγο μετά την είσοδο των δυνάμεων κατοχής στην Αθήνα, δύο νεαροί άντρες, οι Μανόλης Γλέζος και Απόστολος Σάντας, ανέβηκαν στον ιερό βράχο, κατέβασαν τη γερμανική σημαία, την έσκισαν και την πέταξαν σε ένα πηγάδι.

Η εθνική αντίσταση θέριευε και προκαλούσε στον κατακτητή σοβαρές απώλειες. Κορυφαίο κατόρθωμα, κατά την πρώτη φάση ανάπτυξης της αντίστασης, ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου (25 Νοεμβρίου 1942). Με την καταστροφή της καθυστέρησε ο ανεφοδιασμός των στρατευμάτων του Αξονα, που πολεμούσαν στην Αφρική. Από την άλλη μεριά η αντίσταση ανάγκασε τους κατακτητές να διατηρήσουν πολύ στρατό στην Ελλάδα, ενώ τους ήταν απαραίτητος σε άλλα μέτωπα. Ήταν μια ακόμη προσφορά των Ελλήνων στη συμμαχική νίκη εναντίον των δυνάμεων του Άξονα. Τέλος στις 12 Οκτωβρίου του 1944 η Γερμανική κατοχή τελειώνει. Η Αθήνα απελευθερώνεται. Η γαλανόλευκη κυματίζει ξανά στον Ιερό βράχο της Ακρόπολης. Το τέλος της τραγωδίας του πολέμου βρήκε τους Έλληνες πληγωμένους αλλά όρθιους.